Agrippa en democratie

 Democratie betekent dat door een meerderheid van stemmen een besluit wordt uitgevoerd. De meest correcte vorm van democratie is een volksreferendum waarbij iedereen stemt. In de moderne tijd zou het mogelijk moeten zijn dat volksreferendums algemeen gebruik worden door het mogelijk te maken te stemmen vanaf je computer of smartphone. Iedereen is echter nooit iedereen geweest. Criminelen worden vaak uitgesloten en er is een leeftijdsgrens. Maar kunnen we wel zeggen dat democratie een rechtvaardig systeem is als een meerderheid van 50,1% besluiten neemt waar 49,9% het niet mee eens is. Zoals we hebben gezien met het besluit van het Verenigd Koninkrijk om uit de Europese Unie te stappen. Ook zien we dat het volk, Jan Hagel, sterk onderhevig is aan de waan van de dag en dat die waan van de dag weer wordt voorgeschreven door de media. Wat er op neer komt dat wie de media controleert eigenlijk regeert. Daarnaast menen "wijze mensen" dat het volk, niet iedereen maar toch behoorlijk veel, de reikwijdte niet kan overzien van een besluit en daarvoor niet handelingsbekwaam moet zijn. We zien dan ook in alle democratieën dat er een gekozen volksvertegenwoordiging is die regeert. Ook daar zien we dat een meerderheid van 1 stem doorslaggevend is in de stemming. En zo kan een land rustig 8 jaar geregeerd worden terwijl 49% van de bevolking niets heeft in te brengen. Volksvertegenwoordigers zijn echter ook niet vrij van externe invloeden. Een envelop met inhoud, een belofte van een mooi baantje, of die gratis vakantie naar Hawaï. Ook zijn er lobbyisten van bijv. multinationals die politici platlopen om hun stem te winnen. 

Democratie is begonnen in Griekenland en wel in Athene en eerst hadden alleen de vrije, mannelijke burgers stemrecht en dan kon je alleen uitkiezen, eigenlijk zoals nu ook, uit een beperkt aantal, voorgeselecteerde kandidaten. Dus ja, wat is democratie? 

Een paar jaartjes verder zien we dat Rome op een punt is gekomen waar zij gaat kiezen of zij geregeerd word door de senaat ( democratisch ) of dat zij overgaat in een monarchie. Een paar jaar daarvoor is Julius Caesar nog vermoord door de senaat om dezelfde reden, maar die senatoren leven zelf ook niet meer.  En nu staat Octavius op het punt gekozen te worden door de senaat als keizer. Keizer Augustus. De senaat weet het nog niet en Agrippa, in zijn rol als volksvertegenwoordiger maar ook de beste vriend van Octavius, houdt een rede om de senaat te overtuigen.

Die ga ik zo lezen. Eerst een boterhammetje eten. Een shaggie roken. Dan dus lezen. En dan uiteindelijk, dan zijn we zo een uur verder, ga ik verder met dit Blog.

Ik heb AI gevraagd wat de beste staatsvorm is en zonder zijn hele antwoord nu te kopiëren en plakken zal ik het even samenvatten ( ik ben nog van de oude generatie die zelf kan denken ). Er zijn 4 regeringsvormen, in mijn ogen zijn dat er dan 2, en de juiste staatsvorm hangt af van de regerende partij. Zelf ben ik voorstander van een totalitair regime, mits dat een wijs en rechtvaardig staatshoofd is. We zien keer op keer dat democratie snel verzandt in de besluitvorming en daardoor eigenlijk nooit echt tot regeren zelf komt. In een steekproef, noem het mijn volksreferendum, is het iedereen het wel eens met mijn mening. Behalve communisten, die Stalin en Putin als God hebben dus dat begrijp ik even niet, en anarchisten die hun vuurwapens van Colt en Smith & Wesson kopen van de aan hun uitbetaalde sociale welvaartsuitkering waarna ze vervolgens in hun Volkswagen busje stappen om te tanken bij Shell. 

Rome heeft een simpele vorm van totalitarisme. De keizer wordt gekozen of benoemd of erft de titel, en doet hij het niet goed dan wordt hij vermoord door zijn eigen lijfwacht die vervolgens ook meestal zijn opvolger maar meteen benoemt. Simpel en zeer doeltreffend. 

Octavius heeft de meeste stemmen al. Hij heeft getoond een krachtig en rechtvaardig leider te zijn en in dat proces ook de meeste van zijn tegenstanders gedood en dat scheelt in het aantal tegenstemmers. Later als hij Keizer Augustus is geworden zal de senaat hem vele titels en functies willen geven die hij allemaal beslist weigert aan te nemen maar na lang aandringen toch accepteert. Als we kijken naar de enorme, enorme hoeveelheid geld die Augustus uitgeeft aan liefdadigheid en evenementen om de Romeinse burgers te vermaken, durf ik wel te zeggen dat die slimmerd gewoon bezig was met een verkapte verkiezingscampagne. Een bekend Romeins gezegde is: "Geef het volk brood en eten" en zelfs nu wordt deze stelling nog gebruikt door politici om hun zin te krijgen.  

Agrippa zegt eerst dat een heerser niet zijn eigenbelang voorop mag stellen. Dat glorie gedeeld moet worden maar dat falen alleen gedragen wordt. Dat er concurrentie onder het volk zal zijn waarbij het voordeel van de buurman als nadeel van zichzelf wordt beschouwd. Agrippa meent verder dat een totalitaire staat zijn bevolking als ondergeschikten ziet. En dat geld, veel geld, klachten kan opheffen. Dat een alleenheerser vaak van de gelegenheid gebruik maakt om zijn tegenstanders of mensen die hij niet mag op te ruimen, dat wil zeggen: de gevangenis, de dood, verbannen. Dat er mensen zullen zijn die een natuurlijke afkeer van een heerser hebben omdat 1. zij het niet zijn en 2. de heerser in hun nadeel regeert. En ook juist het tegenovergestelde, dat er vlijers zullen zijn, naar de mond praters, slijmballen, die alles zullen zeggen en doen wat nodig is zodat de heerser in hun voordeel besluiten neemt. 

Agrippa gaat verder met de opmerking dat een alleenheerser niet zomaar een baantje is maar veel inspanning vraagt van de werker en dat deze dan ook een goede gezondheid moet hebben wil hij zijn functie goed kunnen vervullen. En zo spreekt Agrippa nog een tijdje verder, als de beste vriend van Augustus speelt hij advocaat van de duivel. 

Kortom: Agrippa is voor een alleenheerser maar dan wel mits dit en mits dat. Eigenlijk is zijn rede een handleiding voor hoe iemand moet omgaan met de macht als hij alleen regeert. En wat Agrippa zegt is dat je dan juist niet alleen moet regeren. Een man alleen kan de baas zijn door met ijzeren vuist te regeren maar de geschiedenis en zijn volk zal nooit goed over hem spreken. De contradictie is, zo zegt Agrippa, dat een goede alleenheerser juist niet in zijn eentje regeert maar vanuit delegeren naar, en ondersteuning van, zijn onderdanen. Zeg maar een continue dialoog.

Augustus neemt de raad van Agrippa aan en wordt de meest geliefde heerser van Rome. En natuurlijk worden er onafhankelijk daarvan aanslagen op zijn leven gepleegd die hij dan weer allemaal overleeft. Politiek polariseert. En in de woorden van Tears for Fears: "Everybody wants to rule The World." Maar ja. ze zitten al te zeiken als je ergens op een bankje zit dan ken je net zo goed zorgen dat ze echt iets te zeiken hebben. 

Zonder Agrippa, en zonder al die andere naamloze vazallen, had Augustus nooit kunnen worden wie hij geworden is: De Bouwmeester van het Romeinse Rijk. 

De mariniers van de USA hebben een verplichte lijst van boeken voor iedere rang om te lezen. Ik stel voor dat de rede van Marcus Vipsanius Agrippa verplicht leesvoer wordt voor de hoogste rang.